Buổi sáng đầu hạ, bầu trời trong vắt mà nắng đã hắt xuống gay gắt. Trên ban công tầng hai, ông Minh đứng khoanh tay, đôi mắt ánh lên sự háo hức xen lẫn nghiêm khắc. Hôm nay, đội thợ sẽ đến lắp đặt hệ thống điện mặt trời cho ngôi nhà mà ông đã ấp ủ bấy lâu. Về hưu được mấy năm, ông càng để ý đến chuyện tiết kiệm và bảo vệ môi trường, nhưng bản tính kế toán cũ khiến ông luôn tính toán chi ly. Lắp đặt hệ thống này là một khoản tiền không nhỏ, ông muốn mọi thứ phải thật hoàn hảo, không được có sai sót.
Chiếc xe tải nhỏ dừng trước cổng lúc kim đồng hồ vừa chỉ tám giờ. Bốn người thợ bước xuống, người đi đầu là một chàng trai gầy gò, khoác ba lô to, đôi mắt sáng nhưng khuôn mặt sạm nắng. Anh tự giới thiệu tên Tuấn, thợ chính phụ trách lắp đặt. Ông Minh nhìn một lượt từ đầu đến chân, giọng nghiêm khắc: “Các cậu làm đúng như bản vẽ đã thống nhất. Tôi nói trước, tôi ghét sự cẩu thả. Chỗ nào sai, tôi bắt làm lại.” Tuấn cúi đầu dạ vâng, nụ cười hiền gượng gạo trên khuôn mặt còn đẫm mồ hôi vì vừa xuống xe.
Công việc bắt đầu. Tiếng khoan, tiếng búa vang vọng cả khu phố. Ông Minh ngồi dưới sân, mắt không rời khỏi mái nhà. Thỉnh thoảng, ông lại quát to: “Cái khung kia lệch rồi kìa!”, “Cẩn thận, đừng làm móp mái tôn của tôi!”, “Đừng để dây lòng thòng, nhìn rất bừa bộn!”. Những lời nhắc nghiêm khắc ấy khiến không khí căng như dây đàn. Một vài hàng xóm đi ngang lắc đầu thì thầm: “Ông Minh khó tính thế, thợ nào chịu nổi.” Chỉ có Tuấn thi thoảng ngẩng lên, lau mồ hôi và giải thích nhẹ nhàng: “Bác yên tâm, chỗ này cháu cố tình chỉnh để hợp hướng nắng. Nhìn thì hơi lệch nhưng sẽ đạt hiệu suất cao hơn.” Ông Minh chau mày, gạt đi: “Tôi không cần giải thích. Tôi làm kế toán cả đời, thước tấc phải đúng chuẩn.” Tuấn lại chỉ mỉm cười, không đôi co.
Đến trưa, mặt trời như đổ lửa. Đội thợ ngồi dưới bóng cây ăn vội cơm hộp. Ông Minh tình cờ nhìn thấy Tuấn mở hộp cơm nguội, chỉ có cơm trắng và vài miếng trứng rán mỏng. Ông thoáng động lòng nhưng rồi tự nhủ: “Thợ thì thế thôi, miễn làm cho cẩn thận.” Chính lúc ấy, bé An – cháu gái ông – lon ton chạy ra. Con bé nhìn hộp cơm rồi ngây thơ hỏi: “Chú ơi, sao chú ăn ít thế, chú có mệt không?” Tuấn mỉm cười hiền, vuốt tóc bé: “Chú quen rồi, ăn ít cũng được. Chú phải cố làm thêm để gửi tiền về quê cho mẹ chú mổ mắt.” Lời nói nhẹ nhàng nhưng khiến An tròn xoe mắt. Con bé chạy vào nhà, hào hứng kể với ông nội: “Ông ơi, chú thợ làm để lấy tiền chữa mắt cho bà ngoại chú ấy đó, tội nghiệp quá!” Ông Minh khựng lại. Trong đầu ông lần đầu vang lên một âm thanh khác, ấm áp hơn những con số lạnh lùng ông vẫn quen. Phía sau dáng người lam lũ kia là một câu chuyện, một gánh nặng gia đình.
Chiều xuống, trời bất chợt kéo mây đen. Khi cả nhóm đang nâng một tấm pin nặng, gió ào tới, mưa trút xuống. Mọi người cuống cuồng che chắn, thì bất ngờ một tấm pin trượt khỏi tay, chao đảo định rơi. Trong khoảnh khắc, Tuấn lao người ra giữ, bàn tay rách toạc vì cạnh sắt, máu chảy đỏ. Nhưng anh vẫn nghiến răng giữ chặt, không để tấm pin rơi vỡ. Ông Minh đứng dưới chứng kiến, tim đập dồn dập. Lần đầu tiên ông thấy sự liều lĩnh của một con người không vì tiền công, không vì hợp đồng, mà vì lòng tự trọng nghề nghiệp. Ông vội vã chạy ra lấy băng cá nhân, lắp bắp: “Cậu… cậu có sao không? Tay thế kia làm sao làm tiếp được?” Tuấn chỉ cười: “Không sao đâu bác. Nếu rơi thì mất cả chục triệu, cháu không dám để hỏng.” Nụ cười ấy, ánh mắt kiên định ấy khiến lòng ông Minh nhói lên. Ông thấy xấu hổ vì sự khắt khe, lạnh lùng của mình suốt buổi sáng.
Mưa tan, ông bất ngờ mang ra ấm trà nóng và ít bánh, đặt trên bàn dưới hiên. “Các cậu nghỉ một lát, uống tạm chén trà cho ấm.” Đội thợ sững người, rồi rối rít cảm ơn. Tuấn nhìn ông Minh, ánh mắt long lanh, dường như không tin người chủ khó tính kia lại có phút dịu dàng như thế. Không khí từ đó thay đổi. Ông Minh không còn quát tháo, chỉ góp ý nhỏ nhẹ. Ông còn phụ bê vài thanh sắt nhẹ. Bé An chạy ra đưa khăn ướt cho Tuấn lau vết thương. Sự căng thẳng nhường chỗ cho tiếng cười nhẹ nhõm. Khi công việc gần xong, ông Minh ngỏ lời: “Các cháu ở lại ăn cơm với gia đình bác nhé.” Mâm cơm giản dị nhưng ấm áp: canh cua, rau muống, thịt rang. Tuấn ăn mà mắt đỏ hoe: “Lâu rồi cháu mới được ăn một bữa cơm gia đình thế này.” Ông Minh lặng im, lòng trào lên một cảm giác ấm nóng, như thể ông vừa tìm lại điều gì đã bỏ quên suốt nhiều năm.
Sáng hôm sau, hệ thống điện mặt trời hoàn tất. Những tấm pin xanh ánh lên dưới nắng, như hàng ngàn cánh buồm nhỏ vươn ra đón ánh sáng. Điện kế chạy ổn định, ông Minh hài lòng. Nhưng niềm vui lớn nhất lại là cái bắt tay chặt chẽ, chân thành với Tuấn: “Cảm ơn cậu, không chỉ vì công trình, mà vì cậu đã cho tôi hiểu ra một điều: đằng sau một người thợ là cả một gia đình, một câu chuyện. Tôi chúc mẹ cậu mau khỏe.” Tuấn cúi đầu, nghẹn ngào: “Cháu cảm ơn bác. Hôm đầu cháu tưởng bác khó tính lắm, nhưng giờ cháu thấy bác rất tình cảm.” Bé An chạy lại, dúi vào tay Tuấn một con búp bê len nhỏ: “Chú mang về cho em gái chú nhé. Ông cháu bảo chia sẻ thì niềm vui sẽ nhiều hơn.” Tuấn cầm, mắt hoe đỏ, gật đầu không nói nên lời.
Chiếc xe tải chở đội thợ rời đi, để lại trên mái nhà những tấm pin sáng bóng, và trong lòng ông Minh một khoảng trời mới. Hàng xóm sang xem, ai cũng khen mái nhà hiện đại, nhưng ông Minh chỉ cười. Ông hiểu điều quý giá nhất mình nhận được không phải là vài trăm số điện tiết kiệm mỗi tháng, mà là bài học giản dị về sự trân trọng và sẻ chia. Ông thường dặn cháu gái: “An này, con nhớ nhé, người lao động nào cũng có tự trọng và câu chuyện riêng. Nếu mình đối xử với họ bằng sự tôn trọng, thì công việc không chỉ xong mà còn để lại tình người.” Ánh nắng trải dài trên những tấm pin, lấp lánh. Nhưng thứ ánh sáng ấm áp hơn cả chính là sự đồng cảm đã được thắp lên trong lòng người chủ nhà khó tính và anh thợ trẻ.